DDx artikel – Faunapassages, de weg naar natuur

18 oktober 2021 DSK DDx artikel

Introductie

Wanneer je Nederland afreist naar onze faculteit Diergeneeskunde te Utrecht kom je verschillende bijzondere aanpassingen in de infrastructuur tegen, waarschijnlijk zonder dat je het door hebt. Om natuurgebieden met elkaar te verbinden zijn er faunapassages aangelegd waardoor dieren ongeacht wegen, water of spoorlijnen hun route kunnen voortzetten. Middels faunapassages wordt er vanuit de Rijksoverheid gestreefd om minder aanrijdingen met dieren plaats te laten vinden. Ook worden zo de leefgebieden van wilde dieren vergroot wat trekken mogelijk maakt, hierdoor wordt het uitsterven van diersoorten voorkomen. Door middel van sporenonderzoek, GPS-tracking en cameravallen wordt er bijgehouden hoeveel gebruik er gemaakt wordt van de faunapassages. Al de bevindingen zijn te vinden via het monitoringsonderzoek, onder andere reductie van verkeersslachtoffers en voorlopige populatiegroei tonen aan dat de uitkomsten tot nu toe positief zijn. 11 oktober 2021 heeft de provincie Assen bijvoorbeeld geschreven dat de acht omliggende onderzochte faunapassages worden gebruikt door trekkende marters, wezels, vossen, otters, egels, verschillende soorten muizen, ratten en kikkers.

Geschiedenis

De eerste faunabrug werd gebouwd in Frankrijk rond 1950. Het eerste project in Nederland kostte drie miljoen gulden en is in 1990 gestart, zo zijn de eerste veertig dassentunnels aangelegd. De Natuurbrug Zanderij Crailoo, met meer dan 0.8 kilometer lengte was lange tijd het langste ecoduct ter wereld. Maar niet alleen in Europese landen vinden wildwissels plaats, faunapassages zijn in het heden over de hele wereld te vinden. Zo worden apen en puma’s in Brazilië middels touwladders en olifanten in India middels ecoducten geholpen hun weg te vervolgen. Tussen Iowa en Illinois in Amerika stroomt de Mississippi. Het doel is om daar een ecoduct te bouwen voor buffels, dit zou het langste ecoduct worden ter wereld.

Om meer dan 178 ecologische knelpunten op te lossen in Nederland is het MJPO opgericht; het Meerjarenprogramma Ontsnippering verbindt natuurgebieden in Nederland. Met als doel gebieden die gescheiden werden door infrastructuur weer met elkaar te verbinden. In 2018 is dit programma voltooid en dit zal weer tot leven geroepen worden wanneer er nieuwe knelpunten ontstaan. Rijksoverheid heeft destijds Rijkswaterstaat en ProRail aangestuurd dit project uit te voeren wat bijdraagt aan het Natuurnetwerk Nederland, NNN, dat de verbinding tussen natuurgebieden beheert. Nederland werkt internationaal samen middels het Infra Eco Network Europe (IENE) en ICOET, dit staat voor International Conference on Ecology & Transportation.

Soorten voorzieningen

Middels het MJPO zijn er meerdere soorten faunavoorzieningen in Nederland aanwezig, voor dieren van groot tot klein is er iets bedacht. Het is hierbij van belang om de faunapassages af te stemmen met de bedoelde diersoort. Denk hierbij aan de vorm, hoeveelheid licht en de beplanting.

Ecoduct
Volgens de Universiteit van Wageningen wordt een ecoduct, ook wel wildwissel, wildlife bridges, ofwel green bridges genoemd, als volgt omschreven: “Een ecoduct is een viaduct of natuurbrug om dieren een weg te laten kruisen. In Nederland zijn ecoducten onderdeel van de ecologische hoofdstructuur, die als doel heeft de biodiversiteit te bevorderen.”. Vaak is deze brug bekleed met groen en worden voornamelijk grote dieren middels hekken zo de weg over geleid. Mensen kunnen van sommige ecoducten ook gebruik maken.

Faunatunnel
Een faunatunnel wordt ook wel wildtunnel genoemd. Zoals het woordt “tunnel” impliceert is dit een route onder een weg door. Kleine dieren zoals kikkers, salamanders, knaagdieren en dassen kunnen zo hun weg vervolgen.

Ecoduiker
Niet alleen landdieren, maar ook waterdieren kunnen een groot leefgebied hebben. Middels een buis of tunnel onder een weg of spoor worden de wateren met elkaar verbonden. Ook wordt hierbij een droge richel aangelegd waardoor kleine landdieren en amfibieën deze ecoduikers kunnen gebruiken.

Boombrug
De titel verklapt al wat deze faunapassage inhoudt. Door middel van een touw of raster met aan beide zijden van de weg een boom wordt het mogelijk gemaakt om onder andere eekhoorns over te laten steken.

Hop-over
Vele dieren hebben vaste vliegroutes, zo ook de vleermuizen. Doordat er vanwege de hoeveelheid infrastructuur weinig schuilbomen zijn worden hop-overs aangelegd. Zo kunnen de vleermuizen toch verder op trektocht.

Holle biels
Betonnen spoorbielzen van treinsporen worden vervangen voor holle bielzen. Zo kunnen kleine dieren zoals egels, kikkers, ringslangen en salamanders die lange buizen niet betreden toch hun weg vervolgen over het spoor.

Leuke linkjes